Kho Quẹt Là Gì? Cách Làm Kho Quẹt Chuẩn Nam Bộ

Giữa vô vàn món ăn được sáng tạo qua năm tháng, từ mộc mạc đến sang trọng, từ đơn giản đến cầu kỳ, kho quẹt vẫn giữ một chỗ đứng rất riêng trong ẩm thực Nam Bộ. Từ những ngày gian khó, khi bữa cơm chỉ có rau luộc, nước mắm và ít tôm khô, kho quẹt đã trở thành món chấm “cứu đói” của bao người. Hương vị đậm đà ấy đã trở thành ký ức khó phai, gắn liền với hình ảnh của bếp đất đỏ lửa, nồi cơm gạo mới, tiếng leng keng muôi quẹt dưới đáy nồi.

Kho quẹt là món ăn vô cùng quen thuộc trên mâm cơm của người miền Nam – Ảnh: Internet

Dù ngày nay ẩm thực đã phong phú hơn rất nhiều, kho quẹt vẫn được yêu thích bởi vị mặn ngọt, cay thơm hài hòa, rất hợp để ăn cùng cơm trắng nóng hổi. Trong bài viết này, hãy cùng Hướng Nghiệp Á Âu khám phá công thức nấu kho quẹt chuẩn vị Nam Bộ, để bạn có thêm một “must try” trong thực đơn gia đình nha.

Kho Quẹt Là Gì?

Kho quẹt (hay mắm kho quẹt, nước mắm kho quẹt) là món chấm dân dã của người miền Nam, được nấu từ nước mắm, đường, tiêu, ớt, tỏi, hành tím, kèm thêm tóp mỡ, tôm khô hoặc thịt ba rọi để tạo độ béo. Thành phẩm có màu nâu sậm, sệt vừa phải, vị mặn ngọt hài hòa, cay nhẹ, thơm nức mùi tiêu tỏi. Món này thường được dùng để chấm rau củ luộc, ăn kèm cơm trắng hoặc cơm cháy giòn, dù đơn giản nhưng vẫn đủ sức gây thương nhớ.

Hiện nay vẫn chưa có lời giải đáp chính xác về nguồn gốc của tên gọi “kho quẹt”. Tuy nhiên nhiều người cho rằng cái tên này xuất phát từ thói quen ăn uống ngày xưa: khi nồi kho gần cạn, người ta dùng cơm hoặc rau “quẹt” vét phần nước mắm sệt dưới đáy nồi để tiết kiệm.

Kho quẹt là món ăn chế biến đơn giản, tiết kiệm – Ảnh: Internet

Cách Làm Kho Quẹt Tôm Khô Tóp Mỡ

Nguyên Liệu Cần Chuẩn Bị

Nguyên liệu cần chuẩn bị để làm kho quẹt tôm khô tóp mỡ ngon – Ảnh: Internet

Các Bước Thực Hiện

Bước 1: Làm Tóp Mỡ

Rửa sạch thịt ba chỉ, cắt bỏ phần da (nếu muốn tóp mỡ giòn nhanh).

Thái thịt thành hạt lựu khoảng 0.8–1cm để khi chiên ra mỡ và tóp đẹp.

Bắc chảo lên bếp, cho 1 muỗng canh dầu ăn rồi cho thịt vào đảo đều ở lửa vừa.

Khi thịt chuyển vàng và mỡ chảy ra nhiều, tiếp tục đảo đến khi tóp mỡ giòn, vàng ruộm, sau đó vớt ra để ráo dầu.

Không nên rang tóp mỡ ở nhiệt độ quá cao vì dễ bị cháy khét – Ảnh: Internet

Bước 2: Chuẩn Bị Tôm Khô

Tôm khô mua về rửa sơ 1–2 lần cho sạch bụi.

Ngâm tôm khô trong nước ấm 10–15 phút để tôm mềm, nở đều, khi kho sẽ thấm gia vị ngon hơn; vớt ra để ráo nước.

Bước 3: Chiên Tôm Khô Và Pha Nước Kho

Chắt bớt phần mỡ ra khỏi chảo, chỉ để lại khoảng 3 muỗng canh.

Cho hành tím và tỏi băm vào phi thơm, giữ lửa nhỏ để không bị cháy đắng.

Cho tôm khô vào cháy chung với hành tỏi khoảng 1 phút để dậy mùi.

Pha hỗn hợp nước kho theo tỷ lệ: 2 muỗng canh nước mắm, 1 muỗng canh đường, 1 muỗng canh nước lọc, khuấy cho tan đường rồi đổ vào nồi.

Đun nhỏ lửa đến khi hỗn hợp bắt đầu sánh lại.

Tôm khô chỉ nên chiên sơ nếu không sẽ bị khô cứng – Ảnh: Internet

Bước 4: Hoàn Thiện

Khi nồi kho bắt đầu sôi, cho tóp mỡ, tiêu hạt, tiêu xay, ớt khô, ớt tươi vào.

Giảm lửa nhỏ và kho liu riu 2 – 5 phút để nước mắm sệt lại vừa phải.

Tắt bếp, thêm hành lá cắt nhỏ để món ăn dậy mùi và đẹp mắt hơn.

Lưu ý: Kho quẹt không kho cạn, mà giữ dạng sánh sệt, sóng nhẹ, nước mắm bám vào tôm khô và tóp mỡ.

Cách Làm Mắm Kho Quẹt Chay

Nguyên Liệu Chuẩn Bị

Nguyên liệu để làm kho quẹt chay đơn giản tại nhà – Ảnh: Internet

Các Bước Thực Hiện

Bước 1: Sơ Chế Nguyên Liệu

Rửa sạch sườn non chay, vắt ráo nước rồi cắt thành từng khối vuông nhỏ khoảng 1,5cm.

Hành khô, tỏi bóc vỏ, băm nhuyễn.

Hành lá và ớt rửa sạch, cắt nhỏ để riêng.

Bước 2: Chiên Sườn Non Chay

Bắc chảo dầu lên bếp, đợi dầu nóng thì cho sườn non chay vào chiên ngập dầu.

Chiên ở lửa lớn, thấy sườn non bắt đầu vàng thì hạ lửa nhỏ dần để không bị khét.

Khi sườn non vàng đều, vớt ra đặt lên giấy thấm dầu.

Chiên sườn non chay nhanh tay trên chảo ngập dầu – Ảnh: Internet

Bước 3: Pha Nước Kho Và Nêm Nếm

Cho một ít dầu ăn vào nồi đất hoặc chảo, phi thơm hành tỏi cho vàng nhẹ.

Đổ 100ml xì dầu và nửa chén nước lọc vào, khuấy đều.

Nêm gia vị theo khẩu vị: 1 ít muối, 1 muỗng đường, nửa muỗng bột nêm chay.

Đun sôi và hạ lửa vừa để hỗn hợp bắt đầu hơi sệt lại.

Bước 4: Cho Đậu Vào Kho

Khi hỗn hợp nước tương bắt đầu keo lại, hạ lửa nhỏ và cho ớt tươi, đậu hũ chiên vào.

Kho liu riu 3–5 phút để đậu thấm đều gia vị, nước kho sánh đẹp tự nhiên.

Bước 5: Hoàn Thiện

Rắc tiêu đập dập và hành lá cắt nhỏ lên trên.

Tắt bếp, giữ nồi kho quẹt nóng để dùng ngay sẽ ngon nhất.

Kho quẹt chay vừa ngon lại dễ làm, tiết kiệm thời gian nấu nướng – Ảnh: Internet

Kho quẹt chay có màu nâu cánh gián đẹp, vị mặn ngọt hài hòa, sườn non chay thấm xì dầu, mềm bên trong nhưng vẫn giòn lớp ngoài, rất hợp để chấm rau luộc hay ăn kèm với cơm trắng.

Kho Quẹt Ăn Kèm Với Gì Ngon?

Kho quẹt là món chấm “đa zi năng” nên có thể ăn kèm với rất nhiều món khác nhau. Phổ biến và đúng chuẩn Nam Bộ nhất là chấm với rau củ luộc như đậu bắp, cải ngọt, cà rốt, bí, mướp, khoai lang… Rau luộc thanh nhẹ chấm kết hợp với kho quẹt sánh sệt mặn ngọt, cay thơm là “cặp đôi hoàn hảo”. Ngoài ra, kho quẹt chan cơm trắng nóng cũng là cách ăn gợi nhớ bữa cơm quê xưa, đơn giản mà ngon khó cưỡng.

Bên cạnh đó, kho quẹt còn rất hợp khi ăn cùng cơm cháy giòn rụm, bánh tráng đa nướng bẻ miếng hoặc dùng làm nước xốt mặn ngọt cho thịt luộc, cá chiên, đậu hũ chiên, trứng ốp la… Nếu muốn ăn chay, chỉ cần thay tóp mỡ bằng nấm, sườn non chay hoặc đậu hũ là đã có ngay phiên bản kho quẹt chay ngon tròn vị để chấm rau, chan cơm hoặc ăn kèm các món khác.

Những Lưu Ý Khi Ăn Kho Quẹt

Kho quẹt thuộc nhóm món ăn mặn béo và nhiều calo, vì vậy nếu ăn quá nhiều hoặc ăn thường xuyên sẽ gây hại cho sức khỏe. Hàm lượng natri cao từ nước mắm và muối có thể làm tăng huyết áp, gây giữ nước, ảnh hưởng tim mạch và không phù hợp với người cao tuổi, người bệnh thận hay người cần kiểm soát muối.

Bên cạnh đó, kho quẹt có tóp mỡ, thịt ba rọi hoặc nhiều dầu mỡ dễ làm tăng cholesterol xấu (LDL), dẫn đến béo phì, gan nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch và các bệnh liên quan đến tim mạch nếu tiêu thụ lâu dài. Ngoài ra, ăn kho quẹt thường xuyên còn khiến cơ thể mất cân bằng dinh dưỡng vì quá thiên về chất béo – đường – muối, trong khi thiếu chất xơ và vitamin. Điều này dễ gây rối loạn tiêu hóa, khó tiêu, tích mỡ vùng bụng.

Kho quẹt nếu ăn quá nhiều sẽ không tốt cho sức khỏe – Ảnh: Internet

Để thưởng thức kho quẹt ngon mà vẫn đảm bảo sức khỏe, bạn nên lưu ý:

• Ăn kèm nhiều rau củ luộc để giảm độ mặn và tăng chất xơ.
• Không chan quá nhiều kho quẹt lên cơm trắng, hạn chế dùng như món chính.
• Không nên ăn liên tục nhiều ngày hoặc dùng với khẩu phần quá lớn.
• Ưu tiên phiên bản kho quẹt giảm muối, giảm đường, ít dầu mỡ nếu muốn ăn healthy.
• Người có bệnh nền (cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường, mỡ máu) nên hạn chế hoặc ăn khi có bác sĩ tư vấn.

Từ một món chấm dân dã xuất hiện trong những bữa cơm thời xa xưa, kho quẹt ngày nay đã trở thành hương vị đặc trưng của ẩm thực Nam Bộ, mộc mạc nhưng đủ sức khiến thực khách nhớ mãi sau khi thưởng thức. Dù là kho quẹt tôm khô tóp mỡ, kho quẹt thịt ba rọi hay phiên bản chay thanh đạm, món ăn này vẫn giữ trọn tinh thần: đơn giản, đậm đà, chân tình như chính con người miền Nam.

Chỉ cần một nồi kho quẹt sánh sệt, thêm đĩa rau luộc xanh mướt hay mẻ cơm cháy giòn rụm, cả mâm cơm gia đình bỗng trở nên ấm cúng và tròn vị hơn bao giờ hết. Hy vọng với những công thức và mẹo nấu chi tiết Hướng Nghiệp Á Âu vừa hướng dẫn, bạn sẽ dễ dàng thực hiện thành công món kho quẹt chuẩn vị ngay từ lần thử đầu tiên nhé.